დიდი ჯორჯ ფორმანი | 45 წლის ასაკში მოგებული ჩემპიონობის ამბავი
კრივი არის სარკე, რომელში ჩახედვისას ქრება ყველაფერი, რასაც შენი დაცვა შეუძლია. სულერთია რინგზე როგორ გამოიყურები და არც იმას აქვს მნიშვნელობა, ორთაბრძოლის დაწყებამდე რა ილაპარაკე. კრივი იდეალურად აჩვენებს, რას წარმოადგენ... რას წარმოადგენ მაშინ, როდესაც წნეხის ქვეშ ხარ, ვერ სუნთქავ და დარტყმას დარტყმაზე იღებ. თითოეული რაუნდი რეალობას აღწერს, რინგზე ასაკისა და თავის გასამართლებელი მიზეზების ადგილი არაა. რინგზე თითოეული წამი გადამწყვეტია და არის ადგილი, რომელიც ყოველთვის სიმართლეს ამბობს. რინგი ხალხს უჩვენებს, რეალურად რას წარმოადგენ, რა შეგიძლია და როგორი მენტალიტეტი გაქვს.
მუჰამედ ალი, ჯო ფრეიზერი და ჯორჯ ფორმანი. ამ სამი მოკრივის სახელი ერთმანეთთან სამუდამოდაა დაკავშირებული - დიდი სამეული, რომელმაც კრივში დაუვიწყარი ეპოქა შექმნა და სპორტის ისტორიაში საკუთარი სახელი ოქროს ასოებით ჩაწერა. ყველა დროის საუკეთესო მოკრივე 2016 წელს გარდაიცვალა, „სმოუქინგ ჯომ“ 2011 წელს დაგვტოვა, რამდენიმე დღის წინ კი „დიდი ჯორჯის“ სიკვდილის ამბავიც გავრცელდა. ფორმანის ცხოვრებიდან და კარიერიდან ბევრი რაღაცის სწავლა შეგვიძლია. ჯორჯი იყო კეთილი გოლიათი, რომელმაც უამრავი ადამიანი შთააგონა და გააკეთა ის, რაც ბევრს შეუძლებელი ეგონა. The Rumble in the Jungle-ზე და მუჰამედ ალისთან გამართულ ტიტანების ჯახზე ოდესმე აუცილებლად დავწერთ, მაგრამ დღეს გვინდა, საერთოდ სხვა მოვლენას შევეხოთ. მოვლენას, რომელშიც „დიდმა ჯორჯმა“ მთელი მსოფლიო შოკში ჩააგდო და მძიმე წონითი დივიზიონის ყველაზე ასაკოვანი ჩემპიონი გახდა.
1974 წლის 30 ოქტომბერს, მაშინდელ ზაირში, 40:0-ზე ბალანსის მქონე ფორმანი, რომელიც მოქმედი ჩემპიონი იყო, მუჰამედ ალის დაუპირისპირდა და ნოკაუტით დამარცხდა. 3 წლის შემდეგ, 1977 წლის მარტში, ფორმანი კარიერაში მეორე ბრძოლას აგებს და ჯიმი იანგი მსაჯების ერთსულოვანი გადაწყვეტილებით იმარჯვებს, რის შემდეგაც, „დიდი ჯორჯი“ ხვდება, რომ რაღაცის შეცვლაა საჭირო და 28 წლის ასაკში, სპორტიდან მიდის, პასტორი ხდება და მისი დამოკიდებულება რადიკალურად იცვლება. ამის მაგალითი სპორტდარბაზში მომხდარი ცნობილი ისტორიაა. ჯორჯი დარბაზს ესტუმრა და იქ, ახლად დაოჯახებულმა წყვილმა იცნო, რის შემდეგაც შეკითხვით მიმართა: „ჯორჯ, ჩვენი შვილი კრივითაა დაინტერესებული, მაგრამ არ იცის, პირველი ნაბიჯები სად და როგორ უნდა გადადგას. გთხოვ, რამდენიმე ვარჯიში ჩაუტარე და ინტერესი გაუზარდე, თორემ ცუდ ხალხში გაერევა“.
იცით, ფორმანის პასუხი რა იყო? „დიდმა ჯორჯმა“ მათ უთხრა: „ჩემს ეკლესიაში მოიყვანეთ. კრივში აღარ გამოვდივარ და ამ სპორტის პოპულარიზაციას არ ვეწევი. კრივს ხალხისთვის კარგი არაფერი მოუტანია, მენდეთ“.
რატომ ასეთი პასუხი? მოგვიანებით, ფორმანმა თავად აღიარა, რომ ემოციების ზემოქმედების ქვეშ იყო და რაციონალურად ვერ აზროვნებდა. გავიდა წლები, ფორმანი მიხვდა, რომ რაღაც აკლდა და 10-წლიანი პაუზის შემდეგ, საყვარელ საქმიანობას დაუბრუნდა.
„კრივში დაბრუნება მომიწია, რადგან გაღატაკებული ვიყავი და სხვა ვარიანტი უბრალოდ არ მქონდა. სწავლას ვერ დავიწყებდი და კოლეჯის ხარისხს ვერ დავიცავდი. გადასახადები უნდა დამეფარა და ძალიან დიდი ოჯახი მყავდა. მუშტი 10 წელზე მეტია არ შემიკრავს. საერთოდ სხვა ადამიანი გავხდი და აბსოლუტურად განსხვავებული მსოფლიოს ნაწილი ვიყავი. ვეღარავის ვურტყამდი, მაგრამ გავიხსენე, კრივი რას წარმოადგენდა. მთავარი იყო, გაბრაზებულს შეტევა არასდროს დაგეწყო. როცა ამას მივხვდი, საკუთარ თავს ვკითხე, კრივიდან რატომ წახვედი, მხოლოდ იმიტომ, რომ ემოციებმა გაჯობეს-მეთქი? ყველაფერი ძალიან მარტივად იყო. არასდროს შეუტიო, როცა გაბრაზებული ხარ. ეს დამოკიდებულება რომ მქონოდა, კარიერას არ დავასრულებდი“, - იხსენებს ფორმანი.
იყო ზედიზედ მოპოვებული გამარჯვებები და შემდეგ პირველი შანსი - საჩემპიონო ორთაბრძოლა ევანდერ ჰოლიფილდის წინააღმდეგ, რომელშიც ფორმანმა მოლოდინებს გადააჭარბა. მან ჰოლიფილდს, რომელიც მეტოქეებს უბრალოდ ჭამდა, 12 რაუნდი გაუძლო და მსაჯების ერთსულოვანი გადაწყვეტილებით დამარცხდა. ამის შემდეგ, ისეთი შთაბეჭდილება დარჩა, თითქოს ფორმანისთვის კრივმა უკანა პლანზე გადაიწია, მაგრამ „დიდმა ჯორჯმა“ მალევე კიდევ ერთი შანსი მიიღო და WBO-ს საჩემპიონო ქამრისთვის ტომი მორისონს დაუპირისპირდა. ტომი მორისონი ის ბიჭია, Rocky V-ში ტომი განს რომ თამაშობს და რეალურ ცხოვრებაში, „დიდ ჯორჯს“ ამარცხებს, რის შემდეგაც უამრავი კითხვის ნიშანი ჩნდება...
„ჯორჯ ფორმანის ლეგენდარული დაბრუნება დასრულებულია“, - ეს არის ფრაზა, რომელიც მორისონთან წაგების შემდეგ, შეხვედრის ერთ-ერთმა კომენტატორმა გააჟღერა. რთული იყო, მაშინ სხვა მოსაზრება გქონოდა. განსაკუთრებით იმის გათვალისწინებით, რომ ჩხუბის შემდეგ, ფორმანმა საკუთარ რანჩოს მიაშურა და იქ საქმიანობდა. თუმცა, მალევე ყველაფერი შეიცვალა. 1994 წელს, მძიმე წონით დივიზიონში ახალი ჩემპიონი გამოჩნდა. 22 აპრილს, ევანდერ ჰოლიფილდი მაიკლ მურერს დაუპირისპირდა და მსაჯების უმრავლესობის გადაწყვეტილებით იმარჯვა, რის წყალობითაც, WBA-სა და IBF-ის საჩემპიონო ქამრები დაისაკუთრა.
ჰოლიფილდისა და მურერის ორთაბრძოლის შემდეგ, ჟურნალისტებმა აქტიურად დაიწყეს ლაპარაკი იმაზე, რომ ევანდერის მარცხი მისი ჯანმრთელობის პრობლემებით იყო განპირობებული. მურერის წარმატებას უკანა პლანზე გადაინაცვლა და მაიკლს დარჩა შთაბეჭდილება, რომ კიდევ რაღაც ჰქონდა დასამტკიცებელი. გარდა ამისა, მას ფინანსური მხარეც აინტერესებდა და იმ მომენტისთვის, ყველაზე გაყიდვადი ორთაბრძოლა და ყველაზე საინტერესო მეტოქე ჯორჯ ფორმანი იყო. მურერის სურვილი ახდა და მან სანუკვარი ოპონენტი მიიღო.
მურერს ფულის შოვნა კი უნდოდა, მაგრამ ორთაბრძოლის გაყიდვაზე დიდად არ ფიქრობდა და ამას თავადაც აღიარებს. ფორმანი საკუთარი განცხადებებით ხალხს მოტივაციას აძლევდა და მათი შთაგონების წყარო იყო, ხოლო მურერი საერთოდ არ ლაპარაკობდა და მალევე, მოთმინების ფიალაც ამოეწურა. ლეგენდარული ტედი ატლასი მურერის მწვრთნელი იყო და პრესკონფერენციაზე, ფორმანს ხელი ჰკრა კიდეც.
„ტედი მითხრა, ფორმანი დიდი თაღლითიაო. მახსოვს, მას ვუყურებდი და ვფიქრობდი, ჯორჯ, ძალიან ყალბი ხარ-მეთქი. იმ პერიოდში, ცოტათი კონფრონტაციული დამოკიდებულება მქონდა და ჟურნალისტებს ხშირად ვეუბნებოდი, რომ სულელურ შეკითხვებს მისვამდნენ. არავის გამო ვაპირებდი შოუ დამედგა ან ისე მოვქცეულიყავი, თითქოს საერთოდ სხვა ადამიანი ვარ“, - იხსენებს მურერი, რომელიც ცუდ ტიპად შერაცხეს და მისი და ფორმანის დაპირისპირება სიკეთისა და სიბოროტის ჩხუბად მონათლეს.
„მინდა, რინგზე გავიდე და მთელ მსოფლიოს ვაჩვენო, რომ 45 წელი ან 55 წელი სასიკვდილო განაჩენი არაა. ყველაფრის გაკეთება შეგვიძლია, რასაც მოვისურვებთ“, - ასეთი იყო ფორმანის დამოკიდებულება, მაგრამ მისი ძალიან ცოტას სჯეროდა. ის ხალხიც კი, რომლებიც მასთან ახლოს იყვნენ და დიდი ხნის განმავლობაში იცნობდნენ, ბევრ რამეს სკეპტიკურად უყურებდნენ. ერთ-ერთი მათგანი HBO-ს ლეგენდარული კომენტატორი და სპორტული წამყვანი, ჯიმ ლემპლია.
„ფორმანთან ვმუშაობდი და ორთაბრძოლამდე თვეებით ადრე, ვეკითხებოდი: „ჯორჯ, მურერს როგორ დაიჭერ, რომ ძლიერი დარტყმები მიაყენო? ევანდერ ჰოლიფილდს არაფერი გამოუვიდა. ჰოლიფილდს, რომელიც ბევრად მობილური და მოძრავია. თანაც, მურერი ცაციაა და რინგზე არასტანდარტულად მოძრაობს. არაფერი რომ არ ვთქვათ იმაზე, რომ 26 წლისაა. რა გეგმები გაქვს? ვერ ვხვდები, რა უნდა ქნა“.
ჯორჯმა მითხრა: „ორთაბრძოლის დასკვნით ნაწილში, დადგება მომენტი, როდესაც მურერი ჩემ წინ აღმოჩნდება და ნოკაუტის გაფორმების საშუალებას მომცემს“, - იხსენებს ცნობილი კომენტატორი. დადგა ჩხუბის მომენტი და ფორმანი გრძნობდა, რომ მეტოქესთან შედარებით, ერთი დიდი უპირატესობა ჰქონდა.
„ყველაზე მნიშვნელოვანი რაღაც, რაც ამ ორთაბრძოლაში მქონდა და მაიკლ მურერს არა, იყო ის, რომ იქ ყოფნა მინდოდა. გასახდელიდან სირბილით გამოვედი, რინგზე ავედი და ისეთი შთაბეჭდილება არ დამრჩა, თითქოს მინდოდა, იქ, იმ მომენტში, რინგზე ჩემ ნაცვლად სხვა ადამიანი ყოფილიყო. ეს იყო ჩემი შანსი, რომ საჩემპიონო ქამრისთვის მებრძოლა და ყველა ვარჯიშმა და მწვრთნელების ყველა დარიგებამ ეს შედეგი მომიტანა.
ჩემი მიზანი მაიკლ მურერის გაკვირვება იყო და ის არ ელოდებოდა, რომ ცენტრში დავრჩებოდი. ჯების გამოყენება დავიწყე, რის წყალობითაც, მის დარტყმებსაც ვბლოკავდი. ნასწავლი მქონდა, რომ არ უნდა მეჩქარა და მომენტს დავლოდებოდი. კორპუსში სცადა დარტყმების განხორციელება, მაგრამ ჩიზბურგერები მიცავდნენ და ვერაფერს დამაკლდებდა. იცით, რაუნდებს შორის რატომ არ ვჯდებოდი? ფიზიკურად იმდენად დიდი ვიყავი, რომ დავმჯდარიყავი, ვეღარ ავდგებოდი“. - იხსენებს „დიდი ჯორჯი“.
„ჩხუბის დაწყებამდე, ფორმანს გამარჯვების კარგ შანსს ვაძლევდი, მაგრამ დროის გასვლასთან ერთად, ჯორჯს ეტყობოდა, რომ ენერგია ეცლებოდა და თითქოს რინგზე ყოფნაც აღარ უნდაო“, - ამბობს ორთაბრძოლის ერთ-ერთი კომენტატორი.
„ახლო ორთაბრძოლა საერთოდ არ ყოფილა. მურერი ყველა რაუნდს იგებდა და იმედი მეც დამეკარგა. მახსოვს, ჩემ გვერდით ჩემი მეუღლე იჯდა და ერთ-ერთი რაუნდის შემდეგ მითხრა, არ იდარდო, ჯორჯი უშანსოდაა, გამორიცხულია რამე შეიცვალოსო“, - აცხადებს ფორმანის პრომოუტერი, ბობ არუმი.
„მახსოვს, ერთ მომენტში კომბინაცია გამიტარა, მაგრამ ჩემ წინ დარჩა და მოძრაობაზე არ უფიქრია. დარტყმების მიღება ნამდვილად არ მომწონს, მაგრამ მომეწონა იდეა, რომ ჩემი მეტოქე დარტყმების შემდეგ, კი არ გარბის, ჩემ წინ რჩება. ეს ჩემი შანსი იყო, ერთი რაუნდი და მიზანთან უფრო ახლოს ვიქნებოდი. მეცხრე რაუნდი იყო რაუნდი, რომელშიც ძალიან დავიღალე. ბოლო წამებისას, ერთი სული მქონდა, საკუთარ კუთხესთან როდის მივიდოდი.
შესვენებისას, ჩემი მწვრთნელი მითხრა და მეუბნება, ჯორჯ, ქულებში ძალიან ჩამორჩებიო. მაგრად მეწყინა და ვუპასუხე, არც ვცდილობ, ქულებით მოვიგო-მეთქი“, - იხსენებს ჯორჯ ფორმანი და ემზადება მეათე რაუნდისთვის, რომელშიც ისტორიას წერს. დარტყმა მარჯვენა ხელით და მურერი ნოკდაუნშია. მაიკლი ვერ დგება და „დიდი ჯორჯი“ ახალი ჩემპიონია.
ასე გვაჩვენა ფორმანმა რას წარმოადგენდა. გვაჩვენა, რომ არ იყო ადამიანი, რომელიც ოცნებისკენ მიმავალ გზაზე დაბრკოლებების გამო გაჩერდებოდა და გვაჩვენა, რომ მზად იყო, მიზნის მისაღწევად მაქსიმუმი დაედო. „დიდი ჯორჯი“ შეიცვალა. პირველი ჩემპიონობისას საერთოდ სხვა ადამიანი და მოკრივე იყო და ძველ ფორმანს უშანსოდ დაანოკაუტებდა. მეორე ჯორჯ ფორმანი უფრო მშვიდი, უფრო ჭკვიანი, უფრო მომთმენი და უფრო სრულყოფილი იყო.
